نشریه اکونومیست در تفسیری به پیچدگی مناسبات جمهوری اسلامی و دولت های غربی بعد از روی کار آمدن ترامپ پراخته. این نشریه نوشته است: ایران از هر زمان دیگر به سلاح هسته ای نزدیک تر است، اسرائیل در آستانه ی اقدام نظامی قرار دارد و ...
زمان در حال سپری شدن است و اکنون وقت آن است که با دیپلماسی، یک بحران هسته‌ای دیگر در خاورمیانه مهار شود. این نشریه با بررسی وضعیت فعلی جمهوری اسلامی نوشته است: در داخل و خارج، ایران با بحران‌های متعددی مواجه است. در کمتر از یک سال، این کشور رئیس‌جمهور خود، سه متحد مهم (رهبران سوریه، حماس و حزب‌الله)، چندین سایت تولید موشک و تمامی بهترین سیستم‌های دفاع هوایی خود را از دست داده است. اقتصاد ایران رو به زوال است، بحران انرژی در حال گسترش است و نارضایتی داخلی رو به افزایش. در چنین شرایطی، رژیم ایران به یکی از معدود ابزارهای باقی‌مانده در دست خود متوسل شده است: برنامه هسته‌ای‌اش.
به نوشته اکونومیست، ایران از هر زمان دیگری به سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر است. از زمانی که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ ایالات متحده را از توافق هسته‌ای (برجام) خارج کرد، ایران ذخایر اورانیوم و سانتریفیوژهایی را جمع‌آوری کرده که می‌توانند این اورانیوم را تا سطح تسلیحاتی غنی‌سازی کنند. در اکتبر گذشته، ایران این توانایی را داشت که در حدود یک هفته، اورانیوم کافی برای پنج بمب را غنی‌سازی کند. از آن زمان، ظرفیت ایران برای غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد (نزدیک به درجه تسلیحاتی) پنج برابر شده است. با این حال، برای تولید یک سلاح هسته‌ای قابل استفاده، ایران همچنان نیاز دارد یک کلاهک انفجاری را طراحی کند که بتواند روی یک موشک نصب شود. این فرایند ۱۲ تا ۱۸ ماه زمان می‌برد.
اکونومیست در بررسی گزینه های موجود نوشته است: در دولت اسرائیل، جناح‌های تندرو خواهان حمله هوایی به سایت‌های هسته‌ای ایران هستند. آنها معتقدند که پس از حملات شدید اسرائیل علیه حماس و حزب‌الله – دو نیروی نیابتی ایران که دیگر توان پاسخگویی ندارند – حالا زمان آن رسیده که پرونده ایران نیز بسته شود. حملات مستقیم اسرائیل به خاک ایران در ماه‌های آوریل و اکتبر، ضربات سنگینی به سامانه‌های پدافند هوایی ایران وارد کرد. جاسوسان اسرائیلی نیز ساختارهای امنیتی ایران را مختل کرده‌اند. از نظر این جناح، تنها چیزی که لازم است، حمایت آمریکا در تأمین بمب‌های سنگرشکن و کمک به مقابله با واکنش احتمالی ایران است. آن ها معتقدند: چرا این مسئله را برای همیشه حل نکنیم؟
با این حال، حمله نظامی در این مرحله، اقدامی پرمخاطره است. چنین حمله‌ای می‌تواند باعث آشوب منطقه‌ای شده و آمریکا را برای سال‌ها درگیر کند. حتی بمباران گسترده نیز نمی‌تواند دانش هسته‌ای ایران را از بین ببرد. از سوی دیگر، فرصتی برای دیپلماسی وجود دارد، و ترامپ ظاهراً به این گزینه علاقه‌مند است.
در ان تفسیر آمده است: یکی از راه‌های ممکن، اعمال مجدد سیاست فشار حداکثری و تهدید به تحریم‌های بیشتر است. به اعتقاد اکونومیست سیاست‌های دولت بایدن، به‌ویژه چشم‌پوشی از قاچاق نفت ایران، به تقویت رژیم ایران کمک کرده است. با این حال، کشورهای باقی‌مانده در برجام (بریتانیا، فرانسه و آلمان) می‌توانند در ماه‌های آینده، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را دوباره فعال کنند و فشار را افزایش دهند.
فشار اقتصادی باید یک هدف مشخص داشته باشد. برخی از تندروها در واشنگتن می‌خواهند با فشار اقتصادی، رژیم ایران را سرنگون کنند. اما این اقدام ممکن است ایران را به سمت تولید سلاح هسته‌ای سوق دهد. در حال حاضر، رهبران ایران هنوز تصمیم نهایی برای تولید بمب را نگرفته‌اند و هدف ترامپ باید این باشد که مانع از این تصمیم شود.
نشریه بریتانیایی می نویسد: ترامپ می‌تواند همزمان با افزایش فشار، یک توافق جدید را به ایران پیشنهاد دهد، مشروط بر اینکه رژیم ایران دو شرط اصلی را بپذیرد:
محدودیت جدی برنامه هسته‌ای: هر توافق جدید نمی‌تواند جامع‌تر از برجام ۲۰۱۵ باشد، زیرا ایران در سال‌های اخیر فعالیت‌های هسته‌ای خود را از نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنهان کرده است. اما چنین توافقی از وضعیت فعلی که ایران هر روز به بمب نزدیک‌تر می‌شود، بهتر خواهد بود.
و شرط دوم: کاهش مداخلات منطقه‌ای ایران: ایران با سرنگونی بشار اسد (متحد رسمی خود) و شکست نیروهای نیابتی‌اش در غزه و لبنان، به‌شدت تضعیف شده است. تهران همچنان نفوذ گسترده‌ای در عراق دارد و حاضر نیست روابطش را با نیروهای نیابتی‌اش در این کشور قطع کند، اما هر توافق جدید باید شامل پایان کمک‌های نظامی ایران به حماس، حزب‌الله و حوثی‌های یمن باشد.
اکونومیست می نویسد: این یک راهبرد بلندپروازانه است که از ایران و آمریکا می‌خواهد بیش از آنچه در برجام ۲۰۱۵ توافق شد، امتیاز بدهند. ایران به ترامپ بی‌اعتماد است، زیرا وی در دوره اول ریاست‌جمهوری خود از برجام خارج شد و ژنرال ارشد ایران را ترور کرد. از سوی دیگر، ترامپ نیز دلیل محکمی برای دشمنی با حکومت ایران دارد، چرا که مقامات آمریکایی تأیید کرده‌اند که در سال ۲۰۲۴، ایران برای ترور او برنامه‌ریزی کرده بود.
با این حال، آمریکا در مذاکرات قدرت بالایی دارد: ایران در حال انباشت اورانیوم است، اسرائیل در آستانه اقدام نظامی قرار دارد و زمان در حال سپری شدن است. اگر ایران به نقطه‌ی بی‌بازگشت برسد، دیگر هیچ گزینه‌ای جز اقدام نظامی باقی نخواهد ماند. اکنون زمان آن است که با دیپلماسی، یک بحران هسته‌ای دیگر در خاورمیانه مهار شود.
