پیشنهاد دونالد ترامپ برای تصرف نوار غزه توسط آمریکا با خشم و رد قاطعانه از سوی متحدان منطقه‌ای، استقبال راست‌گرایان افراطی اسرائیل، و هشدار سازمان ملل درباره «پاکسازی قومی» روبه‌رو شد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، روز چهارشنبه در یک نشست سازمان ملل تأکید کرد «ضروری است از هرگونه پاکسازی قومی جلوگیری شود.» این اظهارات پس از آن مطرح شد که رئیس‌جمهور آمریکا گفت می‌خواهد غزه را «تحت مالکیت خود درآورد» و ساکنان فلسطینی آن را به جای دیگری منتقل کند.
موجی گسترده از خشم و محکومیت بین‌المللی در پی این اعلامیه ناگهانی ترامپ پس از دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به راه افتاد.
آلمان هشدار داد این طرح ناقض قوانین بین‌المللی است، رئیس‌جمهور برزیل آن را «غیرقابل درک» خواند و چین اعلام کرد که با «انتقال اجباری» مخالف است.
بی‌اعتنایی ترامپ به انتقادات جهانی
ترامپ، علی‌رغم انتقادهای گسترده جهانی، در مراسم تحلیف دادستان کل جدید خود، پم بوندی، در دفتر بیضی شکل کاخ سفید، به خبرنگاران گفت: «همه این طرح را دوست دارند!»
اما واقعیت خلاف این است. تنها حلقه‌های راست‌گرای افراطی اسرائیل از این طرح استقبال کردند و آن را راهی برای اجرای آرزوی دیرینه خود برای خارج کردن غزه از کنترل فلسطینیان دانستند.
نتانیاهو نیز در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس نیوز در روز چهارشنبه، از این طرح حمایت کرد و گفت: «این اولین ایده خوبی است که شنیده‌ام. این یک ایده فوق‌العاده است و باید آن را به‌طور جدی دنبال و اجرا کرد، زیرا آینده‌ای متفاوت را برای همه رقم خواهد زد.»
منتقدان منطقه‌ای و حامیان راست‌گرای اسرائیلی ترامپ، هر دو توافق دارند که این ایده جدید نیست.
این طرح مبتنی بر خالی کردن نوار غزه از ساکنانش است، که عملاً یک فراخوان برای پاکسازی قومی محسوب می‌شود. این ایده دنباله‌ای از بحث‌های چندین دهه‌ای در میان جناح راست اسرائیل درباره اخراج اجباری یا تشویق فلسطینیان به ترک غزه از طریق مشوق‌های اقتصادی است.
ترامپ می‌خواهد کشورهای همسایه‌ای که به‌شدت به کمک مالی و حمایت نظامی آمریکا وابسته هستند، از جمله مصر و اردن، میزبانی تعداد زیادی از ۲.۳ میلیون ساکنان غزه را بپذیرند.
واکنش کاخ سفید و متحدان منطقه‌ای
کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، روز چهارشنبه گفت طرح ترامپ به معنای «استقرار نیروهای آمریکایی در غزه» نیست. این در حالی است که روز سه‌شنبه، ترامپ در پاسخ به پرسشی درباره استفاده از نیروی نظامی گفته بود: «اگر لازم باشد، این کار را انجام خواهیم داد.»
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز تأکید کرد این طرح «اقدامی خصمانه» نیست.
اما عربستان سعودی، در یکی از تاثیرگذارترین واکنش ها یکی از نخستین کشورهایی بود که این طرح را رد کرد، ریاض به‌صراحت اعلام کرد «به‌شدت» با هرگونه تلاش برای جابه‌جایی فلسطینیان از سرزمینشان مخالف است.
محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، از همان ابتدا تأکید کرده بود بدون ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی، روابط عربستان و اسرائیل عادی نخواهد شد.
پادشاه اردن، عبدالله دوم، که هفته آینده در واشنگتن با ترامپ دیدار خواهد داشت، هرگونه تلاش برای الحاق سرزمین‌ها و جابه‌جایی فلسطینیان را رد کرد.
اردن در حال حاضر میزبان بیش از ۲.۷ میلیون پناهجوی فلسطینی است، و پذیرش تعداد بیشتری از آوارگان غزه می‌تواند ثبات کشور را به خطر بیندازد.
وزارت خارجه مصر نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که «بازسازی باید بدون خروج فلسطینیان از این منطقه انجام شود.»
عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در بیانیه‌ای مشترک تأکید کردند که «جابه‌جایی اجباری مردم غزه غیرقابل قبول است.»
آن‌ها هشدار دادند این اقدام، ناقض قوانین بین‌المللی، مانعی برای راه‌حل دوکشوری و عامل بی‌ثباتی برای مصر و اردن خواهد بود.
بی‌تفاوتی ترامپ به مخالفت‌ها
ترامپ، که ظاهراً انتظار چنین مخالفت‌هایی را داشت، در یک کنفرانس خبری گفت: «پادشاه اردن و ژنرال مصر قلبشان را باز خواهند کرد و زمینی را که ما نیاز داریم، در اختیارمان خواهند گذاشت.»
اما پیامدهای سیاسی و امنیتی پذیرش آوارگان غزه، حتی در برابر فشارهای کاخ سفید، به‌قدری سنگین است که کشورهای منطقه به‌سادگی تسلیم نخواهند شد.
این اظهارات ترامپ درست در آغاز مرحله دوم مذاکرات آتش‌بس در غزه مطرح شد، و نگرانی‌هایی درباره تأثیر منفی آن بر روند مذاکرات ایجاد کرد.
قطر، که میزبان و میانجی اصلی دور پیشین مذاکرات بود، در واکنش به این طرح گفت که تمرکز این کشور بر تمدید آتش‌بس است.
مجید الأنصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر، به فاکس نیوز گفت: «هنوز زمان مناسبی برای اظهار نظر درباره این ایده‌ها نیست.»
استقبال راست‌گرایان افراطی اسرائیل از این طرح
بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی راست‌گرای افراطی اسرائیل، از اظهارات ترامپ به‌عنوان توجیهی برای باقی‌ماندن در دولت نتانیاهو، علی‌رغم مخالفتش با آتش‌بس و تبادل گروگان‌ها، استقبال کرد.
او گفت: «این طرح، ایده خطرناک تشکیل کشور فلسطین را برای همیشه دفن خواهد کرد.»
ایتمار بن‌گویر، یکی دیگر از رهبران راست‌گرای افراطی، نیز پیشنهاد ترامپ را راهی برای بی‌اثر کردن مذاکرات آتش‌بس دانست و گفت: «تنها راه‌حل برای غزه، تشویق مهاجرت فلسطینیان است.»
موضع متفاوت رهبران چپ اسرائیل
در حالی که بنی گانتس، یکی از رقبای اصلی نتانیاهو، از این طرح حمایت کرد، تنها سیاستمداران احزاب چپ اسرائیل به‌صراحت با آن مخالفت کردند.
گیلعاد کاریو، از حزب دموکرات‌ها، آن را «یک کابوس برای اسرائیل» توصیف کرد.
ایمن عوده، از فهرست مشترک عربی، هشدار داد که «چنین انتقالی هرگز اتفاق نخواهد افتاد و امنیت را نیز به همراه نخواهد داشت.»
حماس: مقاومت ادامه دارد
باسم نعیم، عضو دفتر سیاسی حماس، گفت که فلسطینیان ۱۵ ماه تحت حملات شدید مقاومت کرده‌اند و هرگونه نیروی آمریکایی که وارد غزه شود، با همان مقاومتی روبه‌رو خواهد شد که ارتش اسرائیل با آن مواجه شد.
او تأکید کرد: «آنچه اشغالگران نتوانستند انجام دهند، هیچ دولت یا قدرتی در جهان موفق به انجام آن نخواهد شد.»
