دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، فرمانی را امضا کرده است که دیوان کیفری بین‌المللی را به «اقدامات نامشروع و بی‌پایه» علیه آمریکا و اسرائیل متهم و این نهاد را تحریم می‌کند.
این سند تحریم‌هایی را در زمینه‌های مالی و صدور ویزا برای افرادی که به تحقیقات درباره شهروندان آمریکا یا متحدان آمریکا کمک می‌کنند و خانواده‌های آنها اعمال می‌کند. ترامپ در حالی این فرمان را امضا کرد که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در حال ملاقات با اعضای کنگره در واشنگتن است. آن دو روز سه‌شنبه در کاخ سفید دیدار کردند.
دادگاه کیفری بین‌المللی در ماه نوامبر گذشته حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو را به اتهام جنایات جنگی در غزه صادر کرد که با محکومیت اسرائیل روبرو شد. این دادگاه همچنین حکم جلبی برای یکی از فرماندهان ارشد حماس صادر کرد.
کاخ سفید پیشتر در روز پنجشنبه دیوان کیفری مستقر در لاهه را متهم کرد با صدور همزمان این احکام دست به «برابرسازی شرم‌آور اخلاقی» میان حماس و اسرائیل زده است.
در این سند آمده است: «آی‌سی‌سی به طور نامشروع، صلاحیت قضایی خود را اعمال کرده و تحقیقات مقدماتی را درباره پرسنل آمریکا و برخی کشورهای متحد آن از جمله اسرائیل، شروع کرده است و بار دیگر با صدور احکام جلب بی‌پایه علیه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و یوآو گالانت وزیر دفاع سابق این کشور، از اختیارات خود سوءاستفاده کرده است.»
این سند می‌افزاید که آمریکا «به حسابرسی» و «نظم بین‌المللی پایبند است.»
در فرمان اجرایی ترامپ آمده است که اقدامات اخیر دیوان کیفری بین‌المللی «بدعتی خطرناک» است که آمریکایی‌ها را در معرض «آزار، سوءاستفاده و دستگیری احتمالی» قرار می‌دهد.
در این فرمان آمده است: «این رفتار بدخواهانه به نوبه خود تهدیدی برای نقض حاکمیت ایالات متحده است و امنیت ملی و سیاست خارجی دولت ایالات متحده و متحدان ما از جمله اسرائیل را تضعیف می‌کند.»
این سند می‌افزاید که «هر دو کشور (آمریکا و اسرائیل) دموکراسی‌های قوی با ارتش‌هایی هستند که شدیدا به قوانین جنگ پایبند هستند.»
آمریکا عضو دیوان کیفری بین‌المللی نیست و بارها هرگونه صلاحیت قضایی این نهاد بر مقامات یا شهروندان آمریکایی را رد کرده است. کاخ سفید دادگاه کیفری بین‌المللی را متهم کرد که حق اسرائیل برای دفاع از خود را محدود می‌کند و این سازمان را به نادیده گرفتن رفتار ایران و گروه‌های ضداسرائیلی متهم کرد.
ترامپ بارها از این دادگاه انتقاد کرده است. او در ژوئن سال ۲۰۲۰ تحریم‌هایی را بر مقام های ارشد این دادگاه اعمال کرد، که همزمان با تحقیقات دادگاه درباره احتمال دست داشتن نیروهای آمریکایی در جنایات جنگی در افغانستان بود.
آن تحریم‌ها در آوریل ۲۰۲۱ لغو شد. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت جو بایدن، آنها را «نامناسب و بی‌اثر» خواند و خواستار همکاری نزدیک‌تر با دادگاه شد. مجلس نمایندگان آمریکا ماه گذشته به تحریم دیوان کیفری بین‌المللی رای داد، اما این لایحه در سنا متوقف شد.
چاک شومر، رهبر دموکرات‌ها، آن را لایحه‌ای «که بد نوشته شده» و «به شدت مشکل آفرین» توصیف کرد. دادگاه کیفری بین‌المللی در سال ۲۰۰۲ – در پی انحلال یوگسلاوی و نسل‌کشی رواندا – برای تحقیق در مورد جنایات ادعایی تاسیس شد.
بیش از ۱۲۰ کشور اساسنامه رم – که آی‌سی‌سی براساس آن تشکیل شده – را به تصویب رسانده‌اند، در حالی که ۳۴ کشور دیگر آن را امضا کرده‌اند و ممکن است در آینده تصویب کنند.
ایالات متحده و اسرائیل هیچ یک عضو اساسنامه رم نیستند.
دیوان کیفری بین‌المللی آخرین راه چاره به حساب می‌آید و تنها زمانی مداخله می‌کند که مقام‌های ملی نتوانند یا نخواهند دادرسی کنند.
