خدامراد فولادی: انسان ِ امروزین جهانوطن است

شخصی سازی فونت
  • کوچکتر کوچک متوسط بزرگ بزرگتر
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

اگر جهانوطن بودن را در دو مفهوم ِ زیست طبیعی و زیست اجتماعی درنظر بگیریم، انسان از آغاز گاه ِ گذار از گونه ی میمون به گونه ی انسان ِ کارورز ِ اندیشه ورز و تاپیدایش ِجامعه ی طبقاتی جهان وطن بوده است. به لحاظ ِ زیست اجتماعی اما،از دوران ِ برده داری به بعد تا دوران ِ سرمایه داری با تشکیل ِ حکومت های سیاسی و مرزبندی های جغرافیایی خصوصییت ِ جهان وطنی کم رنگ شد و با پیدایش ِ نظام ِ سرمایه و سرمایه داری و رشد و گسترش ِ صنعت و تکنولوژی و برقراری ِ رابطه ی مرز نشناس ِسرمایه وکالا وهمزمان با آن دانش و فرهنگ وآگاهی های اجتماعی سیاسی ِانسان ها، خصوصیت ِ جهانوطنی ِ نوع ِ انسان درکلییت ِ

همبسته اش روز به روز درابعاد و گستره های زیست ِ اجتماعی و سیاسی پررنگ و پررنگ تر گردید به طوری که امروزه همه ی انسان ها درگستره ی بی مرز ِ نظام ِ سرمایه به نوعی هم کارکن و هم مزد بگیر ِ این نظام ِ تولیدی توزیعی ِ جهانی و از این رو، خواه ناخواه چه بپذیرند یا نپذیرند وانکار کنند درچارچوب ِ سازوکارها وکرد وکارها وقوانین و مناسبات ِ جهان شمول ِ این نظام، و یعنی این که همه ی انسان ها تاریخن وجبرن جهان وطن هستند.(حتاحاکمییت های واپسگرا با مناسبات ِ پدرشاهی و خدایگان بندگی نیز اگرچه درداخل، خود وجامعه ی تحت ِحاکمییت شان راعضوی از جامعه ی جهانی ونظام ِ سرمایه داری و مناسبات ِ آن به شمار نمی آورند،اما درمناسبات ِ جهانی ناگزیرند جهانوطن باشند، مانند عضویت درسازمانهای جهانی و ازجمله سازمان ِ ملل ِ متحد). به عبارت ِدیگر،انسان ِ کنونی ، به دلیل ِ گستره ی جهانی ِ مراودات و مناسبات ِ عمدتن اقتصادی اش حتا اگر در حصر ِ مستبدانه ی رژیم های توتالیتر و تمامییت خواه مانند ِ رژیم ِ اسلامی و کره ی شمالی هم باشد با اینهمه به همان دلایلی که گفتم انسانی جهانوطن است- یا دست کم می خواهد چنین باشد ویا تلاش می کند چنین شود، اگرچه این خواست و خصوصییت رسمن و قانونن به زور ِاستبداد و « حکم ِ حکومتی» اش از او سلب شده است.
این انسان ِ سلب ِ حق وحقوق ِ تاریخی شده به محض ِ آن که فرصت ِاظهار ِوجود پیدا کند وازبند و زندان ِ استبداد ِ سیاسی ِ حاکم رهاشود، مانند ِدیگر همنوعان ِ خود در تمام عرصه های زیست اجتماعی و سیاسی اش به انسانی جهانوطن تبدیل خواهد شد. همچنان که این همبستگی ِ انسانی ِ ناگزیررا همین امروزهم می توان در همه ی عرصه های زیست طبیعی و زیست اجتماعی و حتا سیاسی انسان ها چه در عرصه ی اینترنت و چه در مهاجرت های فردی یا گروهی از کشوری به کشور ِدیگربا مقاصد ِ سیاسی و اقتصادی مشاهده نمود که خود دلالت برتعلق نداشتن به یک سرزمین و میهن ِ خاص، و تعلق داشتن به جامعه ی انسانی ِ بدون حصرو مرزومحدوده ی جغرافیایی معنا می دهد.
این که مارکس و انگلس گفته اند کارگران میهن ندارند هم دقیقن به این معناست که کارگران به این دلیل که یک عضو و عنصر ِ مهم و اصلی ترین و مهم ترین نیروازنیروهای مولد ِ نظام ِ سرمایه داری ِ جهانی هستند، پس همچون خود ِاین نظام و سرمایه اش فاقد ِ حد و مرز و میهن و از این رو جهانوطن اند. خود ِ مارکس وانگلس نمونه ی بارز ِانسان های جهانوطن چه به لحاظ ِ زیست طبیعی و چه به لحاظ ِ زیست اجتماعی و سیاسی بودند.
تفاوت ِ جهانوطنی با انترناسیونالیسم: انترناسیونالیسم مرزبندی و محدوده دارد. مرزبندی و محدوده ی سیاسی و غالبن طبقاتی و ایدئولوژیک. چارچوب ِ سیاسی ایدئولوژیک ِ آن است که محدوده ی زمانی( دورانی) ِ آن را ایجاب و تعیین می کند. در حالی که جهانوطنی به دلیل ِ شمولییت و فراگیری و روایی اش بر نوع ِ انسان هیچ مرز و محدوده ی سیاسی و طبقاتی وایدئولوژیکی ندارد( جهان وطنی شامل ِ هم ایدئولوژی ِ بورژوایی و هم ایدئولوژی ِ پرولتاریایی می شود.). انترناسیونالیسم دربهترین حالت با سپری شدن ِدوران و نظام تاریخی ِ سرمایه داری دردوران ِ کمونیسم، تبدیل به جهانوطنی ِ آگاهانه ممی شود و ازاین جهت می توان آن را شکل و حالت ِ جنینی و هنوز جانیفتاده وناکامل ِ جهانوطنی دانست. درواقع می توان گفت جهانوطنی ِ ناآگاهانه ی امروزین در انترناسیونالیسم ِ کنونی آینده ی آگاهانه ی خودرا می بیند.
مخالفان ِ جهانوطن کیان اند وچرا با آن مخالف اند:
دیدیم که همه ی انسان های امروزین خواه ناخواه، چه بدانندچه ندانند،چه بپذیرند چه نپذیرند جهان وطن اند. اما، برخی کسان هم هستند که منافع ِ محدود ِ اقتصادی و سیاسی و به خصوص ایدئولوژی ِ واپس گرای شان ایجاب می کند که با واقعییت ِ جهان وطن بودن ِنوع ِ انسان مخالفت ورزند.اینان چه در قدرت باشند یا نباشند مدام بر طبل ِ ضدییت با جهانشمولی ِ قوانین و سازوکارهای نظام ِ هم اکنون موجود و تاریخی ِسرمایه داری می کوبند و جدایی ِ انسان ها و محدود نمودن شان در چاردیواری ِ یک ملت و یا قوم راتبلیغ می کنند. این چنین کسانی چه مذهبی یا به ادعای خودشان غیر ِ مذهبی، به دلیل ِ محدودییت ِ افق ِ دید (جهان بینی) و توسعه نیافته گی ِ مناسباتی ِ ناشی از فرقه سالاری است که با واقعییت ِ جهان وطن بودن ِنوع ِ انسان مخالفت می ورزند. چراکه از نظر گاه ِ محدودنگر ِآنان هرچه محدوده مناسبات کوچک تروجمع وجورترو بسته تر باشد، سرکردگی و منافع ِ سیاسی و اقتصادی ِ آنان که یقینن مستلزم ِ سرکوب ِ بی وقفه ی مخالفان است آسان تر تامین و تضمین خواهدشد. این فرقه ها و سرکرده سالاران اند که به محض ِ دستیابی به قدرت ِ سیاسی به دور ِ جامعه ی خویش دیوارو گنبد ِ آهنین می کشند تا هم از خروج ِ دگر اندیشان ِ جهانوطن جلوگیری کنند و هم مانع ِ ورود ِ افکار و ایده های نوین به جامعه ی تحت ِ حصروحاکمییت ِ خود شوند.
جهان وطنی در نظام ِ سوسیالیستی و در دوران ِ کمونیسم:
نظام ِ سوسیالیستی از آنجاکه برآمده از دل ِ نظام ِ سرمایه داری است و هنوز آثار و نشانه های ساز و کارها و کردوکارهای این نظام را بر پیشانی ِ خود دارد( نظامی که از درون ِ سازوکارها و کردوکارها ی نظام ِ سرمایه داری و همستیزی ِ آنتاگونیستی کار و سرمایه سر برنیاورده باشد سوسیالیسم نیست)، جهانوطنی را ازآن نظام به ارث برده و آن را به مرحله ای عالی ترارتقا می دهد. به این معناکه نظام ِ سوسیالیستی اگرچه ازابتدا در یک جامعه و پیشرفته ترین جامعه های انسانی پدید می آید اما خصوصییت ِ جهانوطن بودن را در ابعاد و گستره های جهانشمول تر به ویژه به لحاظ ِ اقتصادی گسترش خواهد داد و ازآنجاکه خود ِاین نظام پیش درآمد ِ دوران ِ کمونیسم به مثابه عالی ترین مرحله ی تکامل ِ تاریخ و نوع ِ انسان است، جهان وطن شدن ِ آگاهانه ی انسان در کلییت ِ همبسته اش باید در دستور ِ کار پرولتاریا ودولت ِ وی قرارگیرد. آگاهی یی که زمینه ی آن پیش تردرآموزه های مارکسیستی از طریق ِ ماتریالیسم ِ دیالکتیک و تاریخی ترویج گردیده و گستره ی نسبتن عام یافته است. یعنی: اگر در دوران ِسرمایه داری، سازوکارها ومناسبات ِ سرمایه و جبر ِ پنهان ِ اقتصادی یا سیاسی است که انسان ها راجهانوطن می سازد، دردوران ِ کمونیسم، این انسان ِ آگاه و آگاهی ِ غالبن عمومییت یافته ی انسان هاست که زیست اجتماعی ِعموم ِ انسان های مشترک المنافع را جهان وطن می سازد. در آن صورت محدود نگری ِ یک بعدی ِ انترناسیونالیسم ِ طبقاتی نیزهمچون ناسیونالیسم ِ متضادش به حافظه و آرشیو ِ تاریخ سپرده خواهدشد.