خدامراد فولادی: سوسیالیسم از لوله ی تفنگ بیرون نمی آید

شخصی سازی فونت
  • کوچکتر کوچک متوسط بزرگ بزرگتر
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

(افزوده ای بر مقاله ی رابطه ی انقلاب سوسیالیستی و آگاهی ِ سوسیالیستی) در بحث ِ پیشین( رابطه ی انقلاب ِ سوسیالیستی و آگاهی ِ سوسیالیستی) نوشتم که آگاهی ِ سوسیالیستی حالت و مرحله ای از آگاهی ِ اجتماعی- طبقاتی و بر آمده از هستی ِ اجتماعی- طبقاتی ِ انسان درمرحله ی معیینی از تکامل ِ اجتماعی، یعنی محصول ِ ساز و کارها وکردوکارهای تولیدی مناسباتی ِ نظام سرمایه داری است. فرقه سالاران ِ اراده گرا و قدرت طلب مدعی اند هم سوسیالیسم وهم ازاین رو آگاهی ِسوسیالیستی از لوله ی تفنگ بر می خیزد

و نه ازخود ِ کارکردهای قانون مند و دیالکتیکی تکاملی ِ نظام ِ تولیدی مناسباتی ِ سرمایه داری. اما،دراین ادعای صرفن متکی بر اراده و زور، یک ناسازنمایی ِ پنهان در پشت ِ انقلابی نمایی ِ دروغین وجود دارد. به این معنا که: سوسیالیسم و آگاهی ِ سوسیالیستی که هردو برآمده ومحصول ِ مستقیم و بی واسطه ی پیشرفته ترین نیروهای مولد و از جمله طبقه ی کارگری است که باید انقلاب ِاجتماعی ِراهگشا به سوسیالیسم ِ دوران سازش را درراستای تکامل و غایت ِ تاریخ برسازد، نمی تواندمجری وهدایتگر ِپراتیکی باشد که بر زور ِ سلاح تکیه دارد وجهان را از پشت مگسک ولوله ی تفنگ می بیند و قضاوت می کند که نتیجه ی محتوم اش نابودی ِ تمام دستآوردهای تاکنونی ِ بشریت و نظام ِ اجتماعی و از جمله موجودییت ِ زیست اجتماعی و زیست طبیعی ِ خود ِ این طبقه باشد. ازاین رو، اگر اسلحه که در این دوران فقط تفنگ نیست بلکه انواع ِبمب هاو موشک ها به علاوه ی بمباران و کشت و کشتارهای بی حد و حساب هم هست برای رسیدن به هدف ِ کسب ِ قدرت ِ سیاسی به کارگرفته شود، دیگر چیزی از آنچه که باید به عنوان ِ زیرساخت ِ سوسیالیسم و کمونیسم به کار گرفته شوند باقی نمی ماند و آنگاه خود ِ طبقه ی کارگر وکل جامعه ای که این طبقه آن را نماینده گی و درواقع به سرمنزل ِ مقصود هدایت می کند چگونه با دست ِ خالی قادر خواهد شد این وظیفه ی تاریخی را به انجام برساند؟. در اینجاست که باید علاوه بر نقش ِ تاریخی ِ پراتیک ِ تولیدی و سیاسی ِ پرولتاریا در تکامل ِ اجتماعی، از نقش ِآگاهگرانه وهدایتگرانه ی ایدئولوژی ِاین طبقه درترویج ِ آگاهی سوسیالیستی به دور از گرایش های خشونت طلب ِ اسلحه محور نیز یادکردو براهمیت ِ راهبردی ِ آن در این برهه ی تاریخی بیش از پیش تاکید نمود.
نقش ِ ایدئولوژی ِ پرولتاریی درآگاهی ِ سوسیالیستی وکمونیستی و تکامل ِ اجتماعی:
دوران ها ونظام های تاریخی را باید علاوه بر دیگر مختصات، به ویژه درچارچوب ِایدئولوژی آن دوران و نظام ِ غالب نیزبررسی وارزیابی ونقش و جایگاه شان در تکامل ِ اجتماعی را تعیین نمود: ایدئولوژی ِ برده داری مختص ِدوران ِ برده داری و برده داران ، ایدئولوژی ِ فئودالی ایدئولوژی ِ فئودال ها، و ایدئو لوژی ِ بورژوایی ایدئولوژی ِ نظام و دوران ِ سرمایه داری است. در این نظام و دوران، ایدئولوژی ِ پرولتاریایی به عنوان ِایدئولوژی ِهمزیست و همستیز و درواقع جایگزین ِ بالقوه فعال و توانمند ِ ایدئولوژی ِ بورژوایی، و در نهایت جایگزین ِ بالفعل ِ آن در نظام ِ سوسیالیستی است. فقط از چنین دیدگاه و با چنین سنجه ی مقایسه ای است که می توان مفهوم ِ واقعی ِ واپسگرایی یا پیشرفت خواهی و درجه ی آگاهی ِ یک جامعه و نیز نقش ِ تعیین کننده ی ایدئولوژی را در تعیین ِ راهبرد ِ آن جامعه در مسیر ِ تکامل درهردوران ِ مشخص فهمید و آگاهانه بدون ِ دخالت دادن ِ زور و اراده ی بی منطق به ارزیابی ِ جنبه های مثبت ومنفی ِراهبرد ِ مورد ِ نظر پرداخت. باچنین پارامتر ِراهبرد شناسانه متکی برماتریالیسم ِ تاریخی است که می گوییم هم ایدئولوژی ِ فئودالی، و هم به اصطلاح راه ِ رشد ِغیر ِ سرمایه داری در دوران ِ سرمایه داری گرایش هایی واپس گرا هستند در حالی که ایدئولوژی ِ پرولتاریایی که خواهان ِ گذار ِ قانون مند به سوسیالیسم و کمونیسم است و در جهان بینی و جهان شناسی ِ ماتریالیسم ِدیالکتیک و تاریخی به وسیله ی مارکس و انگلس جمع بندی ِ تئوریک و بیان شده اند دقیقن هم بازتاب دهنده ی آگاهی ِ راستین ِسوسیالیستی و هم ازاین رو یگانه ایدئولوژی ِ مترقی ِ این دوران است.( واپسگرایی یا ارتجاعییت رابطه ی مستقیم وتنگاتنگ با ایدئولوژی دارد چه واپسگرایی ِ مذهبی و چه واپسگرایی ِ سیاسی. واپس گرایی دردوران ِما درواقع ناسازگاری ِ ایدئولوژیک با تمدن وتجدد ِ مدرنیته وسازوکارهای نظام ِ سرمایه داری است، و ازآنجاکه واپسگراقادرنیست تاریخ ونظام را به عقب برگرداند ضدییت ِ خودرا در دشمنی ِ ایدئولوژیک با این نظام و دوران بروز می دهد. واپسگراهمچنین تبلیغ کننده و ترویج دهنده ی آگاهی ِ دروغین در پوشش ِ انقلابیگری است که کامل ترین نمونه اش را امروزه در رژیم ِ اسلامی و رژیم های به اصطلاح خلقی مشاهده می کنیم.
از آنجاکه آگاهی امر ِ تاریخی دورانی، و ایدئولوژی نیز چنین است، رابطه ی همسویانه و یکسویانه ی آگاهی و ایدئولوژی امری مسلم و تجربه شده و تجربه شدنی در تاریخ و پراتیک ِ انسان هاست. از این رو، آگاهی ِ سوسیالیستی که ویژه ی پرولتاریای صنعتی و نظریه پردازان ِ این طبقه است هرگز نمی توانست پیش ازنظام ِ سرمایه داری وجود داشته باشد همچنان که ایده ی سوسیالیسم و کمونیسم ِ علمی نیزنمی توانست در شناخت شناسی ِ انسان ِ کارورز ِ اندیشه ورز جایگاه ِ دگرگون ساز ِ عملی پیدا کند.
وقتی می گوییم ایده و آگاهی ِ سوسیالیستی و کمونیستی( سوسیالیسم و کمونیسم ِعلمی) نمی توانست در دوران های پیشاسرمایه داری وجود داشته باشد از این واقعییت سرچشمه می گیرد که این ایده وآگاهی فقط در دورانی می توانست پدید آید که زمینه ی مادی به علاوه ی ایدئولوژی ِ برآمده از این زمینه و بستر ِ مادی که در پرولتاریا و نظریه پردازان اش(مارکس ومارکسیست ها) حقیقت ِ عینی و تشخص مند دارد، در تکامل یافته ترین نظام ِ تا کنونی موجودییت و واقعییت یافته باشد.( موضوع ومضمون ِاصلی و کانونی ِ ماتریالیسم ِ تاریخی نظام است و نظام بیانگر ِراستای تکامل درنتیجه ی قوانین ِ دیالکتیکی ِ حاکم بر کردوکارهای جامعه ی انسانی است . از این رو، هیچ نظام ِ تاریخی دورانی نیست که از نظرگاه ِ ماتریالیسم ِ تاریخی پنهان مانده یا اراده مندانه به نفع این یا آن فرقه و دارودسته از تاریخ حذف گردد).
رابطه ی آگاهی ِ سوسیالیستی و پراتیک ِ راهگشا به سوسیالیسم وکمونیسم، یعنی غایتی که هدف ِ عینی و مادی ِ این آگاهی است، رابطه ی عقلانییت ِ علمی با پراتیک ِ مشخص و هدفمند ِ تاریخی ِگذار ِ جهشی از دوران به دوران و از این رو، گذار از ایدئولوژی ِ تاریخ منقضی ِبورژوایی به ایدئولوژی ِانقلابی و کار آمد ِپرولتاریایی است که نقطه ی پایانی برایدئولوژی ها و دولت های طبقاتی است. در دوران ِ کمونیسم همزمان با محو ِ طبقات و دولت، ایدئولوژی نیز کار کرد ِ طبقاتی و کارگزاری ِ دولت را ازدست می دهد و به ایدئولوژی ِ آگاهانه ی انسان های همهدف و همسود( مشترک المنافع) دراشکال مختلف ِ فرهنگی و هنری و شناخت شناشی( فلسفی) تبدیل می شود. از این رو می توان نتیجه گرفت که: آگاهی ِ سوسیالیستی هم برآمده از ایدئولوژی ِ پرولتاریایی و هم پایان دهنده به انواع ِ ایدئولوژی ها و نزاع ها و نبرد های سیاسی-عقیدتی ِ طبقاتی غیر ِ مسلحانه یا مسلحانه است.